Dataverwerking en synergie

Dataverwerking is een complex proces met meerdere stakeholders en meerdere stappen die ieder hun eigen algoritmes gebruiken. In deze complexe situatie synergie te bereiken tussen organisatie en maatschappij vereist een open manier van samenwerken.

Of en welke waarneming je toestaat, bijvoorbeeld door het accepteren van cookies, is een individuele afweging. Organisaties hebben er baat bij dat wat en hoe ze administreren af te stemmen door middel van testgroepen etc. Om juistheid, risico’s en proportionaliteit van algoritmes te beoordelen lijkt het goed een representatieve, professionele vertegenwoordiger te hebben. Tenslotte, wat gebruik versus misbruik is, dient in een maatschappelijke context bepaald en gecontroleerd te worden.

Verschillende instrumenten zijn in potentie aanwezig. Denk bijvoorbeeld aan de Autoriteit Persoonsgegevens of de regelgeving omtrent cookies. Op andere punten is nog veel te winnen. Het in de afgelopen weken geschetste kader is een bruikbaar kader hiervoor.

Dataverwerking vanuit maatschappelijk oogpunt

Elke stap in de verwerkingscyclus van data heeft economische aspecten, maatschappelijke belangen (voor en tegen) en wordt gedreven door technische ontwikkelingen.

Op alle fronten is beweging. Overzicht houden is moeilijk. Daarbij is vooral invloed op en invloed van maatschappelijke ontwikkelingen een aandachtspunt. De enige manier om als maatschappij bij te blijven is een rol te nemen in de ontwikkeling en niet alleen maar te reageren op de ontwikkelingen.

Hier ligt dus een belangrijke rol voor de overheid. Duiding van maatschappelijke belangen, regelgeving om deze te beschermen en technische ontwikkelingen dienen meer in samenhang bezien te worden. De door de Rijks CIO opgestelde plannen gaan bijvoorbeeld vooral over de te voeren administraties en d koppeling daartussen. De menselijke maat terugbrengen in het overheidshandelen is echter een veel uitdagender, complexer probleem dan dat.

Technisch zijn er voldoende alternatieven. Welke te kiezen hang af van het goed doorgronden van de maatschappelijke aspecten. De Europese wetgeving voor het aan banden leggen van algoritmes is een mager begin. De algoritmes zelf zijn niet het probleem. Ons hoofd en de regelgeving zitten er vol mee. De consequenties die (ze mogen) hebben is het echte maatschappelijke probleem. Hoe algoritmes te valideren, hoe de impact hiervan de beoordelen zijn de uitdagingen. Om een paar voorbeelden te geven: discriminatie is uit den boze, of het nu een computeralgoritme betreft of een algoritme in ons hoofd. Een door een computer genomen besluit is hetzelfde als een door een mens genomen besluit. Probleem is alleen dat onduidelijk wordt wie erop aan te spreken. Dan is dat ook het te tackelen probleem.